Jacek (Jac) Jakubowski, założyciel Ogólnopolskiej Społecznej Koalicji na rzecz Dialogu Międzypokoleniowego, Prezes Fundacji TROP zdradza w rozmowie z Moniką Kozłowską kulisy działania Koalicji, jej cele, plany oraz zapowiada, co będzie działo się na Konferencji w Senacie RP, której Koalicja jest organizatorem.

Monika Kozłowska: Jacku, ponad dwa lata temu powołałeś do życia Ogólnopolską Społeczną Koalicję na rzecz Dialogu Międzypokoleniowego. Jest ona próbą odpowiedzi na zawrotne zmiany cywilizacyjne, za którymi ani Polska szkoła, ani instytucje publiczne, ani biznes oparty na hierarchicznym zarządzaniu nie nadążają. Oparliście się na przekonaniu, że stare wzorce, zgodnie z którymi starsi wiekiem dominują nad młodszymi, formatują, zmuszają do opanowywania olbrzymich ilości informacji przestały się sprawdzać.  Rozwój wiedzy jest tak lawinowy, że bez zmiany sposobu myślenia, na taki, który zakłada, że nauka jest formą płynącej w obie strony wymiany i że starsi mogą się także wiele od młodszych nauczyć, grozi nam jakaś forma zastoju, spowolnienia, nawet cywilizacyjnej katastrofy. Symptomy widać w braku pokoleniowego porozumienia, wzajemnego szacunku, różnych form przemocy.  To powoduje poczucie wykluczenia i niemocy u młodych, skutkujące albo agresją, albo wycofaniem objawiającym się m.in. w kryzysie zdrowia psychicznego młodzieży. Stąd pomysł na powołanie przedsięwzięcia, dzięki któremu ludzie, którzy działają na rzecz partnerskiego dialogu, rozwoju osób, wspólnot, organizacji i społeczności mogą się odnaleźć, wzajemnie wspierać i inspirować. Jak to się odbywa?

Jacek (Jac) Jakubowski: Przede wszystkim Koalicjanie jest organizacją. Jest dobrowolną inicjatywą osób chcących współpracować, uczyć się od siebie nawzajem, propagować twórczą edukację i współpracę międzypokoleniową. Jej rdzeniem jest tzw. zespół harmonizujący podejmujący różne działania, których celem jest integracja samodzielnych, podmiotowych inicjatyw i projektów. Nie mamy hierarchicznej struktury i zarządu. Spotykamy się na warsztatach, które nazywamy INSPIRATORIAMI, na których w atmosferze otwartości i wzajemnego szacunku wymieniamy myśli, poglądy, wzajemnie się inspirując, a następnie opracowujemy, jak te pomysły wdrożyć w życie.

M. K.: Czy to oznacza, że do Koalicji może przystąpić każdy, kto pracuje np. z młodzieżą lub seniorami i komu idea dialogu międzypokoleniowego jest bliska, czy trzeba spełnić jakieś wymogi?

J. J.: Do Koalicji zapraszamy osoby, które w swoich działaniach opierają się na bazowych, humanistycznych, uniwersalnych wartościach jak dobro wspólne, wolność, miłość, piękno, sprawiedliwość. Szczególną uwagę poświęcają demokracji z poszanowaniem praw mniejszości, budowaniu osobowych, partnerskich relacji, rozwijaniu sztuki pomagania potrzebującym oraz uważności empatycznej opartej na samoświadomości. To jest fundament naszej współpracy. Ważne dla nas jest to, żeby te wartości nie były tylko deklaratywne, ale żeby stanowiły realną oś działań tych osób. W praktyce budują one efektywne metodologie, sposoby działania, wypracowują autorski know-how.

W ramach naszych INSPIRATORIÓW wypracowaliśmy pewien bazowy model. To pięć filarów, na których opierają się różne autorskie metodologie. Uczenie przez doświadczenie, dojrzałość empatyczna (harmonizacja indywidualności), rezyliencja (rozwijanie dobrostanu, budowanie odporności na kryzysy), kreatywność i sprawczość. To coś, co łączy bardzo różnorodne style, podejścia, metody.

Osoby uczestniczące w KOALICJI koncentrują się na podejmowaniu konkretnych działań na rzecz podstawowych wyzwań cywilizacyjnych. Są wśród nich: rozwijanie edukacji rozumianej jako wspieranie rozwoju a nie bierne przyswajanie informacji; budowanie świata dialogu, partnerstwa, odejście od różnych form przemocy, dominacji, zmuszania; sztuka dzielenia się, współpracy, wspierania innych; rozwój świadomości ekologicznej, wrażliwości na świat przyrody, przeciwdziałanie kryzysowi klimatycznemu; wykorzystywanie różnorodności do harmonizacji indywidualności.

Bardzo ważnym wątkiem jest wprowadzanie głębokiej zmiany do modeli biznesowych budujących swoją kulturę organizacyjną i efektywność na empatycznej współpracy, szacunku dla pracowników, klientów, a też odpowiedzialności społecznej. Wspólnym mianownikiem dla KOALICJANTÓW jest nastawienie na pomaganie potrzebującym. Pomaganie, które staje się mechanizmem rozwoju osobistego pomagających. 

M. K.: Czyli można powiedzieć, że Waszym celem jest budowanie relacji – żeby uczestnicy i uczestniczki nie byli tylko samotnymi wyspami, jaskółkami zmiany, tylko wspólnie czerpali ze swoich doświadczeń, tworząc zalążek nowych rozwiązań systemowych.

J. J.: Misją Koalicji jest przeobrażenie pewnego zauważalnego już trendu przejawiającego się w tych różnorodnych inicjatywach w ruch społeczny. A to może się wydarzyć tylko wtedy, kiedy te miejsca, osoby, działania się sieciują. Mam takie doświadczenia z lat 70-tych, kiedy wraz z innymi terapeutami, społecznikami, aktywistami w obliczu potrzeby stworzyliśmy system socjoterapii, który w Polsce nie istniał, a dziś funkcjonuje i ma się nieźle. To pokazuje, że taka zmiana w wyniku wspólnych działań jest możliwa.

M. K.: Czego potrzebujecie, żeby ta zmiana mogła zaistnieć na większą skalę? Jakie macie plany?

J. J.: Planujemy uruchomić program bazujący na koncepcji badań doceniających (inaczej power survey). W zależności od pozyskanych środków, ilości zaangażowanych osób chcemy przeprowadzać wywiady, opisy, analizy pozwalające stworzyć „interaktywną mapę” osób, instytucji, organizacji zaangażowanych w tworzenie tej systemowej zmiany. Zależy nam również na dotarciu z informacją o naszych działaniach do jak najszerszego grona osób, wyznających te same wartości i chcących aktywnie włączyć się w to, co robimy. Szukamy decydentów, dzięki którym ta zamiana mogłaby zyskać wymiar instytucjonalny i ogólnokrajowy.

Za kilka dni organizujemy w Senacie RP Konferencję Koalicji na rzecz Dialogu Międzypokoleniowego, na którą zaproszeni są przedstawicie różnych ministerstw, posłowie, przedstawiciele organizacji o dużym oddziaływaniu społecznym, ale również reprezentanci młodego pokolenia. W dyskusji panelowej wezmą udział m.in. prof. Andrzej Jacek Blikle, matematyk, przedsiębiorca, konsultant z zakresu nowoczesnego zarządzania, Agata Stafiej-Bartosik, współprowadząca Fundację ASHOKA, Paweł Łukasiak, prezes Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, Marianna Kłosińska, prezeska Fundacji BULLERBYN, a z pokolenia tzw. Zetek m.in. Barbara Biernacka, studentka, działaczka samorządu studenckiego UW, Maciej Hess, sukcesor i project manager w firmie rodzinnej, Iga Rostkowska, psycholog biznesu, Julia Lewosińska, studentka, terapeutka zajęciowa, wolontariuszka.

Ale, żeby nie było, że będziemy tylko przemawiać, planujemy przeprowadzić półgodzinną sesję TRUE (Trening Rozwoju Uważności Empatycznej), w ramach której zaprosimy uczestników do uważnego, empatycznego słuchania, w głębokim kontakcie i skupieniu na drugiej osobie. A potem popracujemy w podgrupach, skoncentrowanych na wypracowywaniu tez, stanowisk związanych z różnymi obszarami dialogu międzypokoleniowego. Praca ta ma odbywać się w atmosferze dialogu i życzliwości, w szacunku dla wszystkich uczestników, dzięki czemu będą mogli TU I TERAZ doświadczyć na sobie wartości, które wprowadzają w życie. Na koniec planujemy powołać Zespół koordynujący prace nad Ogólnopolskim Programem Rozwoju Dialogu Międzypokoleniowego.