Empatia (jako mechanizm) to istotna cecha mózgu. Naturalna dla człowieka zdolność do wchodzenia w swoisty rezonans z drugą osobą, dzięki której możemy adekwatnie odbierać cudze nastawienia, uczucia, potrzeby i intencje.
Wchodząc w empatyczny kontakt odbieramy uczucia drugiej osoby „tak, jakbyśmy byli nią”, lecz ze świadomością własnej odrębności. To „tak jakby” jest tu kluczowe. Bez niego nie bylibyśmy zdolni do współpracy i radzenia sobie ze zróżnicowaniem.
Empatia jako cecha może służyć do pomagania, budowania relacji, ale też do manipulacji, rozbudowywania postaw obronnych, a nawet do sprawności w różnych formach przemocy. W Metodzie TROP wyzwaniem dla każdego człowieka jest rozwijanie naturalnej, biologicznej empatii w dojrzałość empatyczną.