Superwizja staje się coraz bardziej popularna w środowisku trenerskim. Jedni trenerzy cenią jej edukacyjny charakter, u innych wzbudza obawy. Mimo, iż dla wielu osób odkrywanie wiedzy o sobie jest procesem trudnym, wywołującym nieraz nieprzyjemne emocje, to bez regularnej superwizji trudniej jest doskonalić swoje umiejętności zawodowe.

Superwizja jest procesem, w którym profesjonalnie pomagający (tu: trener) współpracuje z bardziej doświadczonym zawodowo kolegą. Wspólnie poszukują źródeł trudności, możliwości ich przezwyciężania oraz pracują w oparciu o mocne strony. To również szczególny, wieloaspektowy ogląd pracy, prowadzący do uświadomienia sobie rozwiązania problemów emocjonalnych i merytorycznych związanych z pracą z drugim człowiekiem. Superwizja to proces pomagający i umożliwiający poszerzanie świadomości oraz poznawanie własnych granic i możliwości.

Bezpośrednia/Uczestnicząca:

• Superwizor obserwuje warsztat osoby superwizowanej, następnie wspólnie omawiają dany kawałek pracy.
• Superwizor moderuje tę rozmowę, sprawdzając, co zdaniem prowadzącego się udało, z czego jest zadowolony, a co by zmienił.
• Superwizor udziela również informacji zwrotnej, na temat mocnych stron i obszarów do poprawy omawianego materiału.
• Superwizor oraz superwizowany wspólnie analizują trudne sytuacje i rozważają alternatywne sposoby zachowania w nich, omawiają także emocje prowadzącego.

Pośrednia:

• Superwizor nie może bezpośrednio obserwować pracy, zachowań i umiejętności trenera, coacha.
• Superwizja odbywa się na oddzielnym spotkaniu, na którym superwizowany przedstawia sytuacje stwarzające trudność, a także opowiada o minionym od ostatniego spotkania okresie pracy.
• Podczas takiej rozmowy, osoba superwizowana ma okazję do zweryfikowania podejmowanych decyzji, spojrzenia na sytuacje trudne z innej perspektywy, a także przepracować emocjonalnie minione wydarzenia.

Indywidualna:

• Ten rodzaj superwizji zbliżony jest do coachingu. Praca odbywa się oparciu o doświadczenie, zakres problemów zawodowych i osobistych w atmosferze bezpieczeństwa i zachowaniem prywatności. Trakcie spotkań o takim charakterze można omówić różnorodne problemy, niekoniecznie związane z pracą, mogące wpływać na podejmowane działania.
• Jest to doskonała okazja np.: do rozładowania negatywnych emocji nagromadzonych podczas wykonywanej pracy oraz zdobycia wiedzy o sposobach radzenia sobie z nimi.

Grupowa:

• Przebiega w formie wymiany myśli w kilkuosobowej grupie innych profesjonalistów i superwizora (bez obecności klientów).
• Uwzględnia grupowy charakter pracy, dając możliwość wymiany informacji i uczenia się na podstawie doświadczeń innych.
• Daje szansę na całościową ocenę funkcjonowania człowieka.
• Superwizja grupowa powinna być przeprowadzona w małej grupie osób. Powinny one posiadać podobny poziom wiedzy i doświadczenia zawodowego. Korzyści zawodowe z superwizji odnosimy nie tylko dzięki prezentowaniu własnych pytań i trudności, ale także dzięki słuchaniu i analizowaniu pracy innych osób.
• Przyglądanie się warsztatowi pracy innych profesjonalistów może uświadamiać pozostałym uczestnikom grupy superwizyjnej istnienie u nich podobnych problemów.
• Zespołowa superwizja pomaga znaleźć ich przyczyny i pomysły na rozwiązanie.

Superwizja „z taśmy wideo”:

• Superwizja sesji pomocy nagranej na taśmie video.
• Umożliwia to spokojne śledzenie procesu pracy z drugim człowiekiem.
• Jest o tyle łatwiejsza, że pozwala także na zatrzymanie kasety i omówienie interesujących nas fragmentów spotkania.

Prowadzenie superwizji jest sprawą trudną, wymagającą profesjonalnego przygotowania, doświadczenia zawodowego oraz odpowiednich cech osobowości. Dobrą praktyką jest zatrudnianie superwizora spoza naszej organizacji, aby możliwe było zachowanie odpowiedniego obiektywizmu i dystansu wobec rozważanych sytuacji, decyzji i osób.

Udział w superwizji to uczestnictwo w fascynującym procesie dawania i brania. Superwizja to wzajemna wymiana doświadczeń, przemyśleń, wspólne zastanawianie się nad źródłami trudności, szukanie istoty problemu, dochodzenie do nowych rozwiązań, ujawnianie swoich uczuć. Uczestnicząc w superwizji, odkrywamy przed sobą nawzajem takie obszary własnego JA, które dla nas samych są nieraz nieznane. Doświadczamy wtedy bliskiego kontaktu ze sobą i z innymi, co początkowo może wydawać się zagrażające, ale w konsekwencji służy naszemu rozwojowi.

Korzyści wynikające z superwizji:

Możliwość porządkowanie informacji o dotychczasowej pracy, która poszerza naszą perspektywę, pobudza nas do refleksji i umożliwia odnalezienie odpowiedzi na nurtujące nas pytania.Od superwizora i uczestników superwizji możemy otrzymać informacje zwrotne, które pozwolą nam zidentyfikować mocne strony oraz obszary do pracy.Superwizja umożliwia rozwinięcie samoświadomości swoich emocji. Trener może uświadomić sobie to, co przeżywał podczas warsztatu, czego się obawiał, do czego dążył, czego unikał.Superwizja może być traktowana jako „stop-klatka”, która pozwala zastanowić się nad tym, co wydarzyło się podczas warsztatu. Osoba superwizowana może dowiedzieć się co przeżyli uczestnicy jego warsztatów poprzez obserwację tego co przeżywają uczestnicy superwizji, którzy mogą „wejść w buty” uczestników opisywanych warsztatów.Podczas superwizji trener może otrzymać silne wsparcie empatyczne ze strony innych uczestników superwizji.Zawód trenera jest często zawodem wykonywanym w pojedynkę, trener może czuć się samotny a superwizja daje poczucie wspólnoty.Uczestnicy superwizji bardzo często dzielą się wiedzą osobistą (tacit knowlegde), inspirują się nawzajem.

Trudności związane z udziałem w superwizji:

Trudnością, na jaką napotykamy już podczas przygotowania się do superwizji, jest niepokój związany z oceną naszej pracy przez superwizora i kolegów uczestniczących w sesjach. Uczucia te mogą ujawniać się podczas sesji superwizyjnych, jednak kiedy postawa i zachowanie superwizora oraz innych uczestników sesji wywołują w grupie poczucie bezpieczeństwa, to wyraźnie one słabną. Zamiast nich pojawia się otwartość na uwagi i pomysły ze strony innych.Często pojawiają się trudności w związku z treściami wniesionymi przez osoby superwizowane. Zdarza się, że superwizor oraz uczestnicy sesji stawiają pytania, które skłaniają do głębszego zastanowienia się nad trafnością diagnozy oraz celowości stosowanych strategii i technik. Często zachodzi potrzeba ujawnienia i weryfikacji ważnych przekonań. Czasem te pytania są początkiem późniejszych przemyśleń i zmian wykraczających daleko poza ramy pracy zawodowej.Bywa, że osobie, której praca jest poddawana oglądowi, trudno zobaczyć to, co widzą inni uczestnicy superwizji. Warto wtedy przeanalizować nie tylko swoje myślenie, ale także emocje przeżywane w kontakcie z daną sytuacją czy klientem. Uświadomienie sobie oraz ujawnienie ich może być bolesne. Może dojść do odkrycia ważnych, osobistych doświadczeń zarówno przez osobę, której praca aktualnie jest analizowana, jak i przez innych uczestników sesji. Uzyskanie wglądu w te doświadczenia i ujawnienie ich umożliwia nawiązanie kontaktu z tłumionymi uczuciami. Ponowne ich przeżycie, które może mieć miejsce w czasie sesji, otwiera drogę do nadania im właściwego znaczenia oraz do zmiany.